Chứng ngủ rũ (hay còn gọi là chứng Narcolepsy) là một rối loạn giấc ngủ kinh niên đặc thù bởi việc buồn ngủ quá mức vào ban ngày và các cơn buồn ngủ đột ngột. Các người mắc chứng ngủ rũ thường khó tỉnh ngủ trong thời gian dài, bất kể hoàn cảnh nào. Chứng ngủ rũ có thể gây ra sự ngắt quãng nghiêm trọng trong thói quen hàng ngày của bạn.
Chứng ngủ rũ có thể đi kèm với hiện tượng mất trương lực cơ đột ngột (hiện tượng co cứng cơ). Hiện tượng này có thể được kích hoạt nếu người bệnh chịu ảnh hưởng xúc cảm mạnh. Chứng ngủ rũ xảy ra kèm với tình trạng mất trương lực cơ đột ngột được gọi là chứng ngủ rũ loại 1. Chứng ngủ rũ xảy ra mà không có hiện tượng này được gọi là chứng ngủ rũ loại 2.
Nguyên nhân chính xác của chứng ngủ rũ vẫn chưa được biết tới. Tuy nhiên những nghiên cứu cho thấy các người mắc chứng ngủ rũ loại 1 có nồng độ hypocretin hóa học thấp (hi-poe-KREE-tin). Hypocretin là một chất hóa học thần kinh quan yếu trong não của bạn giúp điều chỉnh sự tỉnh ngủ và giấc ngủ REM.
Nồng độ Hypocretin đặc biệt thấp ở những người gặp phải tình trạng đột ngột mất trương lực cơ (cataplexy), các chuyên gia nghi ngờ đấy là do phản ứng tự miễn dịch. Một số chuyện gia còn đặt giả thuyết rằng cũng có khả năng di truyền đóng một vai trò trong sự phát triển của chứng ngủ rũ. Nhưng khảo nghiệm thực tế đã cho thấy xác suất chứng rối loạn này truyền từ ba mẹ cho con là rất thấp – chỉ khoảng 1%.
Chứng ngủ rũ là một căn bệnh hiếm gặp và chưa có thuốc chữa trị triệt để. Nếu bạn hoặc người thân không may mắn gặp phải chứng bệnh này thì đừng để sự lo lắng làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Chứng ngủ rũ là một tình huống kinh niên mà không có phương pháp chữa. Những tín hiệu và triệu chứng của chứng ngủ rũ có thể trở nên tệ đi trong vài năm đầu sau lúc phát triển bệnh và trở thành bệnh mạn tính.
- Buồn ngủ quá mức vào ban ngày
Người mắc chứng ngủ rũ không kiểm soát được cơn buồn ngủ, họ có thể tình cờ ngủ rũ bất cứ nơi đâu, bất cứ lúc nào. Thí dụ, bạn có thể đang làm việc hoặc trò chuyện với bạn bè và ngẫu nhiên gật gà gật gù ngủ trong vài phút đến nửa giờ. Sự tỉnh ngủ và khả năng quy tụ của bạn có khuynh hướng giảm đi trong suốt cả ngày dài.
Lúc bạn thức dậy, bạn cảm thấy sảng khoái, nhưng sau đấy bạn lại tiếp tục cảm thấy buồn ngủ. Buồn ngủ ban ngày quá mức thường là triệu chứng trước tiên xuất hiện và gây rắc rối nhất, khiến người bệnh khó tập hợp và hoạt động hết công suất.
- Đột ngột mất trương lực cơ
Tình huống này còn được gọi là cataplexy (KAT-uh-plek-see). Mất đi trương lực cơ có thể gây ra một số thay đổi về thể chất, từ nói chậm tới suy yếu phần đông các cơ trong cơ thể. Tình huống có thể kéo dài tới vài phút. Cataplexy không thể kiểm soát và được kích hoạt bởi các xúc cảm mãnh liệt, chẳng hạn như tiếng cười hoặc sự phấn khích, nhưng thỉnh thoảng sự sợ hãi, bất ngờ hoặc tức giận cũng khiến người mắc chứng ngủ rũ đột ngột mất đi trương lực cơ.
Chẳng phải toàn bộ những ai mắc chứng ngủ rũ đều trải qua cataplexy. Tần suất xảy ra tình trạng mất đi trương lực cơ là tùy thuộc vào mỗi bệnh nhân. Một số người mắc chứng ngủ rũ chỉ trải qua một hoặc hai lần tình huống cataplexy một năm, khi mà các người khác sẽ gặp tình huống này vô số lần trong một ngày.
- Bóng đè
Bóng đè được biết tới bằng tên kỹ thuật là chứng tê liệt nhất thời. Nghiên cứu y học cho thấy nhiều người bị chứng ngủ rũ trải qua một số lần bóng đè khi ngủ. Các người mắc chứng ngủ rũ thường gặp phải tình trạng không thể cử động lúc chuyển từ trạng thái ngủ sang thức. Bóng đè thường kéo dài từ vài giây hoặc vài phút và thường bị đánh đồng với hiện tượng tâm linh ở một số địa phương. Không phải tất cả mọi người bị bóng đè lúc ngủ đều mắc chứng ngủ rũ.
- Ảo giác
Những ảo giác này được gọi là ảo giác hypnagogic nếu chúng xuất hiện trong lúc ngủ. Người mắc chứng này thường thấy ngôn ngữ, tiếng động, nhìn thấy người lạ, vật lạ trong phòng. Nếu chúng xảy ra lúc bạn trong công đoạn chuyển từ thức sang ngủ thì gọi là ảo giác hypnopompic.
Các ảo giác này có thể đặc biệt sống động và đáng sợ vì bạn có thể không ngủ hoàn toàn lúc khởi đầu mơ và trải nghiệm giấc mơ đó hết sức sống động. Các người mắc chứng ngủ rũ có thể mắc thêm một số dạng rối loạn giấc ngủ khác, chả hạn như ngưng thở khi ngủ và hội chứng chân không yên, thậm chí là mất ngủ.
>>> Xem thêm: