Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao có người chẳng bao giờ mơ nhưng có người hễ nằm xuống là ngủ mơ liên miên. Cơ chế của giấc mơ là gì? Có đúng là giấc mơ thường mang điềm báo về một chuyện sắp xảy trong tương lai hoặc một gợi ý gì đấy cho chúng ta?
- Ngủ mơ
Ngủ mơ là hiện tượng tâm khảm con người trải qua những hình ảnh, âm thanh tưởng tượng và nhiều dạng cảm xúc mãnh liệt trong khi ngủ. Hiện tượng mơ được ghi nhận xảy ra không chỉ ở người mà phần đông các loài chim và động vật có vú. Giấc mơ được chia thành 2 dạng: giấc mơ thông thường và giấc mơ sáng suốt (lucid dream).
Ở giấc mơ bình thường, người ngủ mơ thường không điều khiển được nội dung giấc mơ và cũng không nhận thức bản thân đang mơ. Chúng ta không nhớ được rõ mình đã mơ, cụ thể 95% nội dung giấc mơ sẽ bị quên lãng sau 5 phút thức dậy. Đối với giấc mơ minh mẫn, người ngủ mơ thường tinh thần được họ đang mơ và có thể điều khiển được nội dung giấc mơ của họ theo ý muốn. Bình thường, họ sẽ nhớ được 100% nội dung giấc mơ sau lúc thức dậy.
Chúng ta cần biết về chu kỳ của giấc ngủ. Chúng ta không chỉ đơn giản là đặt lưng xuống và ngủ một mạch đến sáng, thay vào đó, thân thể trải qua nhiều đổi thay phức tạp khi ngủ. Chu kỳ giấc gồm 4 giai đoạn: ru ngủ, ngủ nông, ngủ sâu và ngủ REM (giai đoạn chuyển động mắt nhanh). Thời lượng cho một chu kỳ giấc ngủ là 90 phút. Trong một đêm dài từ 7-8 tiếng, trung bình một người sẽ trải qua 4-6 chu kỳ giấc ngủ.
Giai đoạn ru ngủ: thân thể mơ màng đi vào giấc ngủ, trung bình một người dành 5% thời lượng giấc ngủ mỗi đêm cho công đoạn này. Công đoạn này người ngủ thường thuận tiện bị đánh thức bởi các yếu tố ngoại tác như tiếng ồn, ánh sáng. Công đoạn ngủ nông: Người ngủ rơi vào trạng thái thư giãn hơn, giấc ngủ sâu hơn và khó bị đánh thức bởi các nhân tố ngoại tác. Một người thông thường sẽ dành khoảng 45- 55% thời lượng giấc ngủ cho quá trình này.
Giai đoạn ngủ sâu: khi đã tới giai đoạn này, việc tỉnh giấc sẽ khó khăn hơn nhiều, người ngủ khó bị ảnh hưởng thức giấc bởi các nhân tố ngoại tác. Những sóng não delta khởi đầu xuất hiện. Đây là quá trình quan yếu của giấc ngủ khi thân thể khởi đầu gửi dấu hiệu để sửa chữa những mô tổn thương trong cơ thể và tăng cường hệ miễn dịch, cùng lúc giúp bộ não củng cố các thông tin đã học được lúc thức. Quá trình này chiếm khoảng 15%- 20% tổng thời lượng ngủ mỗi đêm.
Giai đoạn REM: Đây là quá trình não tăng hoạt động và cơ bắp hoàn toàn được thư giãn. Giai đoạn này có vai trò quan trọng trong việc xử lý thông tin, phát triển các kỹ năng xúc cảm và sáng tạo cho con người. REM chiếm 20% tổng thời lượng giấc ngủ mỗi đêm. Hiện tượng ngủ mơ xuất hiện trong giai đoạn REM (chuyển động mắt nhanh). Sở dĩ giấc mơ xảy trong công đoạn REM vì đây là quá trình não bộ hoạt động mạnh nhất, có thể kích hoạt những giấc mơ trong tâm tưởng người ngủ.
Giấc mơ tái hiện những mong muốn và khao khát mà con người không có được trong đời sống thực, thỉnh thoảng giấc mơ chỉ là dấu hiệu đột nhiên từ não và thân thể nên nó chẳng có ý nghĩa. Nhiều người tin rằng giấc mơ còn là thông điệp mà các Đấng Bề Trên muốn gửi đến, nếu biết phương pháp giải đoán thì điềm báo sẽ linh ứng.
Cho tới ngày nay, phạm trù ngủ mơ vẫn còn nhiều điều bí ẩn chưa thể giảng giải và là đề tài hấp dẫn thu hút nhiều sự chú ý của giới khoa học. Có thể nói rằng mỗi người sẽ có một bộ não khác nhau, hoàn cảnh sống khác nhau, những mối quan hệ, phương pháp sinh hoạt và thời gian ngủ khác nhau. Tất cả sự dị biệt này sẽ tạo ra các giấc mơ khác nhau gồm cả giấc mơ tâm linh, giấc mộng nhằm truyền tải các nghĩ suy sâu thẳm trong tâm tưởng hoặc đơn giản chẳng có ý nghĩa gì.
- Vai trò của giấc mơ
Trị liệu tâm lý tự nhiên: đôi khi giấc mơ còn có ý nghĩa phản ánh những cảm xúc sâu kín trong tâm khảm con người. Việc giải mã các thông điệp xung quanh giấc mơ có thể trở thành phương pháp điều trị tâm lý thiên nhiên giúp tháo bỏ các uẩn khúc trong cuộc sống và thăng bằng xúc cảm hơn.
Cảm hứng sáng tạo: Từ cổ chí kim, có hàng nghìn câu chuyện ghi nhận vai trò của giấc mơ trong địa hạt nghệ thuật sáng tạo nói chung. Nhiều nhà văn, nghệ sĩ lỗi lạc nhất mọi thời đại đã kể lại rằng giấc mơ là nguồn cảm hứng giúp họ tìm ra các ý tưởng cho công trình sáng tạo của mình. Chẳng riêng gì nghệ thuật, cũng có trường hợp các nhà khoa học tìm thấy lời giải cho các công trình khoa học trong giấc mơ của mình. Một trường hợp nổi tiếng nhất là nhà hóa học Mendeleev hoàn thành được công trình bảng tuần hoàn hóa học trước tiên vào năm 1869 nhờ việc nhìn thấy chúng trong giấc mơ của mình.
Sắp đặt lại bộ nhớ: Có kém chất lượng thuyết cho rằng giấc mơ sẽ giúp bộ não lưu trữ sắp xếp lại bộ nhớ để loại bỏ các ký ức dôi thừa cũng như những suy nghĩ xúc cảm rối loạn. Giấc mơ đồng thời còn giúp ngăn chặn các tác động tiêu cực gây trở ngại cho trí nhớ trong giai đoạn học tập làm việc. Nhiều thí nghiệm cho thấy lúc một người vừa hấp thu thông tin mới và sau đó đi ngủ, sau lúc tỉnh giấc, họ sẽ ghi nhớ thông tin đó lâu hơn so với việc quyết tâm ghi nhớ thông tin đó mà chưa đi ngủ. Về mặt sinh lý, giấc mơ được ghi nhận có vai trò hỗ trợ trong việc điều hòa áp huyết, ổn định quá trình chuyển hóa thức ăn và nhiều lợi ích sức khỏe khác. Nhìn chung, vai trò của giấc mơ tới tâm sinh lý con người vẫn là một đề tài công nghệ đang được nghiên cứu.
>>> Danh mục liên quan: